Waar denk jij aan bij een ‘mantelzorger’? Waarschijnlijk denk je al snel aan een volwassene die zijn of haar ouder(s) een paar keer per week helpt bij de verzorging of in het huishouden. Maar er bestaan ook ‘jonge mantelzorgers’. Die term zegt je misschien nog niet zo veel, maar heeft wel je aandacht getrokken aangezien je op mijn blog terecht bent gekomen. Daarom leg ik in dit blog uit waaraan je jezelf of een ander als jonge mantelzorger kunt herkennen.
Wat is een jonge mantelzorger?
In Nederland is 6% van de jongeren tussen 15 en 17 jaar een jonge mantelzorger (bron: One World). Jonge mantelzorgers hebben naast hun school, opleiding en (bij)baan in hun jeugd lange tijd voor hun ouder(s) of een familielid gezorgd. Hierdoor hebben zij geen onbezorgde jeugd gehad, zoals ‘normale’ jongeren die kennen. Dat heeft een hele grote impact op hun fysieke en mentale gezondheid, prestaties op school en werk en de toekomst die nog voor hen ligt.
Nu je dit leest, vraag je jezelf vast af: ben ik zelf een jonge mantelzorger (geweest)? De kans bestaat dat je hier nu pas over nadenkt, omdat jouw situatie altijd ‘gewoon’ zo is geweest voor jou. Of misschien schiet je nu een familielid, vriendin of studiegenoot te binnen, waarvan je denkt dat zij een jonge mantelzorger is. Daarom is het goed om te weten waaraan je jezelf of een ander als jonge mantelzorger kunt herkennen:
- Je bent opgegroeid met een gezinslid met problemen
Vaak gaat het om een van je ouders, maar het kan ook om een broer of zus gaan. Hij of zij heeft een fysieke of mentale aandoening en/of een verslaving, waardoor hij of zij niet ‘normaal’ kan functioneren in het dagelijks leven. Hierdoor komt de zorg van het gezin – ongevraagd – bij jou te liggen. Dit speelt al langere tijd of heel je leven, dus je weet zogezegd niet anders of beter.
- Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel
Een van je ouders is niet in staat om het gezin en huishouden draaiende te houden. Maar ‘iemand moet het doen’ en dat ben jij geworden. Naast je school en bijbaan bestond je jeugd uit de verzorging van je ouder (en de rest van het gezin) en huishoudelijke taken, zoals koken en schoonmaken. Dat heeft ervoor gezorgd dat je al vanaf jonge leeftijd een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt.
- Je kunt er eigenlijk met niemand over praten
Op school heb/had je een leuke vriendinnengroep om je heen, maar toch voelt het alsof je er alleen voor staat. Er is niemand met een soortgelijke thuissituatie, waardoor niemand weet hoe het echt is om in jouw schoenen te staan. Laat staan om jou te helpen. Maar het leven en je verantwoordelijkheden gaan door, dus jij ook – in je eentje.
- Je hebt nooit kind kunnen zijn en mist je jeugd
Door jouw thuissituatie, zorgen en verantwoordelijkheden heb je nooit echt kind kunnen zijn. Je hield je vooral bezig met de zorg voor anderen en het huishouden. Er was weinig tot geen tijd om te spelen, maar ook weinig aandacht voor jou. Dingen die je bij vriend(inn)en thuis wel zag. Dat gevoel van een onbezorgde jeugd mis je of heb je nooit gekend.
- Je cijfert jezelf weg
Door je thuissituatie heb jij altijd voor anderen gezorgd. Je zet jezelf daardoor op de tweede (of laatste) plaats. Een dagje weg met vriendinnen, een werkweek in het buitenland of een jongerenvakantie zat er niet in voor jou. Maar ook als het aankomt op emotie draait het niet om jou. Je hebt jezelf aangeleerd om je eigen gevoelens en gedachten weg te stoppen, zodat je je op de ander kunt focussen.
- Je krijgt nu zelf te maken met fysieke of mentale klachten
Je jeugd is niet makkelijk geweest en er lag continu een grote druk op jou. Dat heeft ongetwijfeld iets met je gedaan, wat zich op verschillende (negatieve) manieren kan uiten. Je vindt het nu bijvoorbeeld moeilijk om je grenzen aan te geven, vindt het lastig om los te laten of ervaart depressieve gevoelens, angst, stress, slaapproblemen of lichamelijke klachten.
Aan deze 6 punten kun je jezelf of een ander snel herkennen als jonge mantelzorger. Het verhaal van Jennifer over haar moeder met borderline, het verhaal van Kaouter over de zorg voor haar zieke zusje en het onderzoek van Me-We kunnen je ook helpen om een beter beeld te krijgen van jonge mantelzorgers.
Herken jij jezelf hierin? En ben je op zoek naar hulp? Ik help je graag verder tijdens een gratis sessie om dit te verwerken.